رویکرد های موثر در ترجمه متن

برای ترجمه متن رویکرد های یکسانی وجود ندارد ، در گذر زمان مترجمین زیادی تکنیک هایی را بوجود آورده اند که کیفیت و سرعت ترجمه را افزایش می دهد.هر کدام از آنها برای ترجمه مجموعه ای از قواعد طراحی کرده اند که ممکن است این مجموعه قواعد برای شخص دیگر مناسب نباشد، اما روش ها و ابزارهای خاصی وجود دارند که تقریبا می توانند به هر مترجمی کمک کنند تا دقت و سرعت بهتری داشته باشد.آنچه در زیر آمده است مروری بر برخی تکنیک های مهم است که تقریبا در بین مترجمان حرفه ای همه گیر است.این تکنیک های فراگیر برای ترجمه متون عادی یا ترجمه متون تخصصی و ترجمه از هر زبانی به زبان دیگر (ترجمه انگلیسی به فارسی یا ترجمه فارسی به انگلیسی) مورد استفاده قرار می گیرند.
اولین و معروفترین سوالی که یک مترجم باید به آن پاسخ دهد این است که چه امکاناتی در فرایند ترجمه متن نیاز خواهد داشت.در گذشته که مداد و ماشین تایپ وسایل اصلی بودند شاید پاسخ به این سوال دشوار نبود.اما امروزه ، ترجمه کاملا به کامپیوتر وابسته است ، وابستگی ترجمه متن چه ترجمه انگلیسی به فارسی چه ترجمه متن فارسی به انگلیسی به کامپوتر به عوامل مختلفی بستگی دارد .که در زیر برخی از این عوامل تشریح شده اند.

فرایند نوشتن با استفاده از کامپیوتر بسیار راحتتر از هر ابزار دیگری است
رایانه به مترجم اجازه می دهد که متن ترجمه شده را ذخیره کند و بعدا آن را پرینت یا اصلاح کند، چیزی که در انجام امر ترجمه بسیار با ارزش است و می تواند کمک فراوانی به مترجم کند.
بسیاری از کاربران امروزه فایل های ترجمه را به صورت فایل های الکترونیکی می خواهند.
اگر بیش از یک مترجم روی پروژه ترجمه متن کار کند ،متن ترجمه شده توسط مترجمین دیگر در دسترس خواهد بود.

علاوه بر همه ی اینها ، هر روز استفاده از ابزار های الکترونیکی مثل ایمیل و فکس و … برای ارسال و دریافت متن گسترش می یابد.این ابزار ها دیگر وسایلی لوکس محسوب نمی شوند و در دسترس بسیاری از مردم قرار دارند.. هزینه در اختیار داشتن آنها کاهش یافته است ، و هر روز مترجمین و کاربران بیشتری از این وسایل استفاده می کنند.بسیاری از مردم امروزه می گویند نمی توانند تصور کنند چگونه مترجمین در گذشته بدون این ابزار ها ترجمه می کرده اند.

سوال دیگری که یک مترجم باید پیش از پذیرش یک پروژه ترجمه متن به آن پاسخ دهد این است که آیا توانایی ترجمه در این زمینه تخصصی را دارم؟ مترجمی که تاکنون فقط ترجمه متون تخصصی پزشکی را انجام داده است ، چطور می تواند متون مهندسی را ترجمه کند. یا مترجمی که ترجمه انگلیسی به فارسی انجام داده است لزوما مترجم مناسب برای یک پروژه ترجمه فارسی به انگلیسی نیست.
مترجم به هنگام پذیرش پروژه ترجمه باید بتواند با اعتماد به نفس بالا نتیجه ی عالی را تضمین کند،مترجم باید اطمینان داشته باشد که توانایی انجام چنین پروژه ای را دارد.تنها استثنای این موضوع وقتی است که سفارش دهنده نتواند یک مترجم تخصصی در زمینه ی مورد نظرش پیدا کند.در چنین شرایطی باید به سفارش دهنده آشکارا توضیح داده شود که ترجمه نهایی ممکن است عالی نباشد و پذیرش این پروژه صرفا بدلیل اینکه سفارش دهنده نتوانسته است مترجم مناسب پیدا کند صورت گرفته است.
فرض کنیم یک پروژه ترجمه انگلیسی به فارسی به شما پیشنهاد شده است درحالیکه که شما تجربه ترجمه متون در این زمینه را ندارید ، توافقی برای انجام این ترجمه صورت گرفته است و سفارش دهنده می داند که ممکن است نتیجه کار عالی نباشد ولی اصرار دارد که متن را ترجمه کنید. در این حالت شما باید کل پروژه ای که باید ترجمه کنید را بررسی کنید.

ترجمه این متن چقدر طول می کشد؟
چه منابعی مورد نیاز است
قبل شروع ترجمه چه مقدماتی باید فراهم شود تا بتوانید این ترجمه را به بهترین نحو انجام دهید و در زمان مشخص شده ترجمه را تحویل دهید.
مشکلات خاص این پروژه چه خواهد بود.
آیا ترجمه حاوی متنی به زبانی غیر از زبان توافق شده نیز هست؟

یک مترجم با تجربه در ترجمه انگلیسی به فارسی می تواند به راحتی تعداد کماتی که می تواند در ساعت ترجمه کند را محاسبه کند.این یک خصوصیت مهم برای آن دسته از مترجمینی است که ترجمه متن را شغل حرفه ای خود قلمداد می کنند، زیرا بیشتر سفارش دهندگان زمانبندی محدودی برای تحویل فایل ترجمه تعیین می کنند و اگر قرار است باز هم سفارشی در کار باشد مترجم باید از محدوده زمانی مشخص شده تجاوز نکند.
برای منابع مورد نیاز ، به عنوان مثال وقتی که یک متن انگلیسی در مورد شیمی به مترجم داده می شود ، باید از منابع خودش یا منابع دیگری برای کسب اطلاعات لازم در این زمینه تخصصی استفاده کند.
مقدماتی که پیش از آغاز کار ترجمه باید فراهم شوند شامل مشورت با یک فرد متخصص در آن زمینه تخصصی است ، وقتی یک پروژه ترجمه انگلیسی به فارسی در مورد شیمی در اختیار مترجم قرار میگیرد، شاید مشاوره با یک متخصصی در مورد اصطلاحات ، مفاهیم و کلمات تخصصی بتواند مفید واقع شود.

بدون اطلاع مترجم و سفارش دهنده ، ممکن است بخشی از متن موضوع ترجمه به زبانی غیر از زبان مورد توافق باشد ، این موضوع ممکن است در اسناد علمی ، تجاری یا علمی باشد. فرض کن متنی برای ترجمه انگیسی به فارسی در اختیار دارید اما در آن جملاتی به زبان اسپانیایی هم وجود دارد ،حتی در رمان جنگ و صلح تولستوی هم آمده است ، انجا که نویسنده از زبان فرانسوی به جای روسی استفاده می کند.این مشکل هم باید قبل از شروع کار ترجمه شناسایی شود و در مورد آن با توجه به سوالات زیر تصمیم گرفته شود.

آیا این قسمت از متن باید ترجمه شود؟
آیا مترجم می تواند از پس آن بر بیاید؟
آیا لازم است ترجمه آن متن به مترجم دیگری سپرده شود.

وقتی که همه مقدمات ترجمه انجام شد، مترجم آماده است که کار ترجمه را شروع کند.
بسته به هر متن ،مترجم باید در این مرحله کار ترجمه را آغاز کند یا اینکه در مورد متن هایی با ترمینولوژی خیلی خاص که ممکن است مترجم را دائما به دیکشنری ارجاع دهند ، مترجم باید کل متن را بررسی کند و لیستی از کلماتی که معنای آنها را نمی داند فراهم کند و سپس کار ترجمه را آغاز کند.این تکنیک صرفه جویی زیادی در زمان مورد نیاز برای ترجمه متن ایجاد می کند، چراکه وقتی که لیست کامل شود ، ترجمه متن بسیار آسان تر می شود و زمانی که برای ایجاد لیست گذاشته می شود در مقابل زمانی که برای مراجعه مکرر به دیکشنری صرف می شد بسیار اندک است.

علاوه بر این، وقتیکه مترجم در ابتدا با کلمات دشوار متن آشنا می شود ، درک بهتری از موضوع متن پیدا می کند و می تواند ترجمه بهتری ارائه کند.از ابتدای کار ترجمه متن ، عادت کنید که لیست کلمات دشوار را اماده کند و آنها را در رایانه ذخیره کنید تا در آینده استفاده کنید.به مرور زمان این لیست ها مهمترین ابزار کار شما خواهند بود.
مترجمین ایران