حافظۀ ترجمه[1]


یک ابزار کامپیوتری که امروزه در حوزۀ ترجمه به*کمک کامپیوتر[2] (CAT) بطور متعارف مورد استفاده قرار می*گیرد «حافظۀ ترجمه متن» نامیده می*شود. جملات و دیگر قسمت*های متون ترجمه*شده در این ابزار نگهداری می*شوند و اگر به ترجمه*ای مشابه یا همسان نیاز باشد می*توان از ترجمه های پیشین دوباره بهره گرفت. این ابزار را می*توان در هرگونه پروژه*ای اعمّ از بزرگ یا کوچک به*کار بست، مشروط بر آنکه متن در آینده بروزرسانی شود. درمورد پروژه*های ترجمه ی بزرگتری همچون ترجمه کتابچه*های راهنمای نرم*افزارها، ترجمه متون تخصصی مثل کتابهای راهنمای ماشین*آلات سنگین، مجموعه قوانین حقوقی و صفحات داده*ی ]دستورالعمل*های[ ایمنی که بر مبنای بنیانی منظم بروزرسانی یا اصلاح می*شوند (بطوریکه بخش عمدۀ متن کمافی*السابق دست*نخورده باقی می*ماند درحالیکه جملات یا پاراگراف*های خاصی تغییر می*یابند)؛ این شیوه حتی توجیه*پذیرتر می*شود. حافظۀ ترجمه امکان سازگاریِ بیشتر را فراهم می*آورد، چنانکه شخص می*تواند درحین ترجمه*کردن، پایگاه داده*ی TM را با بهره*گیری از ویژگیِ کشف*اللغات جستجو کند.فرض کنیدبا یک ترجمه انگلیسی به فارسی مواجه هستید اگر حتی بخشی از یک جمله در گذشته ترجمه شده باشد، قادر خواهید بود که آنرا یافته و دوباره استفاده کنید، ولذا در زمان خود صرفه*جویی نمایید. ویژگیِ نوینی بنام «اهرم*بندیِ پیشرفته»[3] فرایند جستجو را خودکار کرده و خواهد کوشید که جملات را برای شما یافته و جایگزین نماید. این ابزارها طیّ بیست سال گذشته در امرِ بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) صنایع بطور گسترده مورد استفاده قرار گرفته*اند؛ و به مترجمان توصیه می*شود که روی ]استفاده از[ یکی از آنها سرمایه*گذاری کنند، چرا که نداشتنِ آن موجب محدودیت تعداد مشتریان ترجمه متون آتی می*شود.
در ایران نیز برخی از مترجمین از برنامه های ترجمه به کمک کامیپوتر در ترجمه انگلیسی به فارسی استفاده می کنند.همچنین بسیاری از موسسات از جمله مترجمین ایران(motarjeminiran.com) در استخدام مترجم این موضوع را مد نظر قرار میدهند.
فناوری "حافظۀ ترجمه" برای مترجمان کمک عظیمی است، و مانعی بر سرِ راه خلاقیت هیچ*کس هم نیست. هدف از آن نیز هرگز جایگزین*شدن با مغز انسان نبوده است.

بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر)[4]

.............
بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) بعنوان فرایند خلق یا تطبیق یک محصول برای یک مکان خاص تعریف می*شود، که از منظرِ زبان ناظر است بر کانتکستِ فرهنگی، رسوم و الزامات بازاریِ یک بازار هدفِ خاص که باید رعایت شوند. کاربر می*تواند بوسیلۀ زبان و رسوم فرهنگیِ خود با محصولی که به*درستی بومی شده باشد تعامل برقرار کند. این همچنین بدان*معناست که تمام رشته*متنهای قابل*مشاهده برای کاربر[5] و تمام مستندات کاربری[6] (اعمّ از چاپ*شده و الکترونیکی) از زبان و رسوم فرهنگیِ کاربر استفاده می*کنند. نکتۀ آخر آنکه محصولی که بخوبی بومی شده باشد با تمام الزامات قانونی و غیره در کشور یا منطقۀ سکونت کاربر انطباق دارد.به عنوان مثال وقتی می خواهید یک کالا را از یک کشور خارجی وارد ایران کنید معمولا با یک پروژه ترجمه انگلیسی به فارسی مواجه هستید که در آن باید به مفهوم بومی سازی دقت کنید. باید متون را متناسب با فرهنگ ایران ترجمه کنید.
واضح است که این تعریف ما را از قلمروِ مستحکمِ ترجمه به دامنِ برنامه*نویسی رایانه*ای و کسب*وکارهای بین*المللی می*کشاند. این تعریف مقدمتاً ناظر است بر بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) تارنماها (و نیز نرم*افزارها) برای زبانها و فرهنگهای دیگر. دو اصطلاح دیگر که کراراً در پیوند با بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) بکار برده می*شوند عبارتند از «بین*المللی شدن»[7] و «جهانی شدن»[8]. مورد نخست اشاره دارد به اینکه متن رایانه*ای باید بگونه*ای برای استفاده در فرایند بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) آماده شود که پیش*نیازهای فرهنگ و زبانِ هدف را برآورده نماید. مورد دوّم عموماً به هردو فرایندِ توأمانِ بین*المللی شدن و بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) راجع است.
با افزایش شتابناک تارنماها و رشد سریع انواع متعددی از نرم*افزارهای رایانه*ای، شمار فزاینده*ای از شرکت*های فعال در امر ترجمه متن ریسک ورود به عرصۀ بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) را پذیرفته*اند و برخی از شرکتهای تولید سخت*افزارها و نرم*افزارهای رایانه*ای (ازجمله غولهایی چون IBM و مایکروسافت) بسوی عرصۀ ترجمه بعنوان یک دستورالعمل بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) روی آورده*اند ، این شرکت ها برای عرضه محصولاتشان اقدام به ترجمه مطالب مرتبط با محصولاتشان به زبان های مختلف می کنند و در این فرایند مفهوم بومی سازی را جدی می گیرند یعنی در ترجمه متون تخصصی مرتبط با محصولاتشان الزامات فرهنگی و عقیدتی زبان مقصد را درنظر می گیرند.
ازین*رو، بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) فرصتها و بعضاً مشکلات دشواری را برای مترجمان بوجود آورده است و مترجمانی که در این زمینه با تجربه باشند در استخدام مترجم موفق خواهند بود. از یک سو، امروزه در امرِ ایجاد و توسعۀ تارنماها و نرم*افزارها حجم عظیمی از متن وجود دارد که نیازمند ترجمه*ی چندزبانی[9] است. از سوی دیگر برای مترجمی که درگیرِ فرایند بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) می*گردد، دانش تخصصیِ رایانه معمولاً لازم است، چرا که بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) تارنما و نرم*افزار نه*تنها مستلزم ترجمۀ زبان است، بلکه همچنین نیازمند انطباق فرمانهای رایانه*ای با ملزومات زبانِ هدف می*باشد. بنابراین مترجم شاید بخواهد با دقت دریابد که چقدر مایل است در کارِ فنّیِ رایانه که خود مستلزم مهارتها و آموزشهایی فراتر از قلمروِ واقعیِ ترجمه است، درگیر شود.
باید ذکر نمود که بومی*سازی(ترجمه متن مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) در معنای ترجمۀ یک متن و تطبیق آن با فرهنگی دیگر مدتها پیش از عصر رایانه نیز وجود داشته است. بدین معنا که، فی*المثل، یک شرکت تبلیغاتیِ آمریکایی در دوران پیشا رایانه*ای که یک کارزار تبلیغاتیِ بین*المللی را برای شرکتی مانند کوکاکولا طراحی می*کرد، ناچار بود فرهنگهای کشورهای دیگر را مطالعه کند و تبلیغاتش را نه*تنها برحسب زبان هدف، بلکه همچنین طبق رسوم فرهنگی، ترجیحات و تابوهای کشور هدف متناسب نماید. وانگهی عملِ ترجمه، خود شکلی از بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) است، چرا که زبان از فرهنگش جدا نیست.مترجمین ایران
بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) تارنماها و نرم*افزارها از چند سال پیش بدین*سو پدید آمده است. این کار نه*تنها به ترجمۀ انسانی، بلکه بر ابزارهای ترجمۀ ماشینی و ترجمه به*کمک ماشین همچون نرم*افزار ترجمه و حافظۀ ترجمه نیز شدیداً متکی است. با عنایت به محدودیت*های این ابزارها، انتظاراتِ اغلب غیرواقع*گرایانه*ی بازار و اشتیاق به پردازش حجم بزرگی از اسناد در زمان ثبت آنها، بومی*سازی(ترجمه مطالب مرتبط با محصول به زبان دیگر) مشکلات بسیاری را تجربه کرده است، و اهدافی که دنبال*کنندگانش برای خود تعیین کرده*اند همچنان باید شناخته شوند. پیش از درگیر شدن در این حوزه از ترجمه، می*باید تمام این نکات را بخاطر سپرد.
...........................
اینترنت فرصتهایی بی*شباهت به هرچیز دیگری در تاریخ بشریت را برای مترجمان پدید آورده است.
همچنین اینترنت فرصت های فراوانی برای کاربران ایجاد کرده است امروز ارسال سفارش ترجمه به آسانی چند کلیک ساده است.

[1] Translation Memory

[2] Computer Assisted Translation (CAT)

[3] Advanced Leveraging

[4] Localization

[5] User-visible Text Strings

[6] User Documentations

[7] Internationalization

[8] Globalization

[9] Multilingual Translation